In tegenstelling tot het algemene begrip, komt de dag voor de nacht. Allah Almachtige zegt:
لَا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ
“De zon kan de maan niet vangen en de nacht kan de dag niet overschrijden[1*]. Elk van hen zwemt in een andere baan” (Yasin 36/40)
Aangezien de nacht de dag niet kan overschrijden, begint de nieuwe dag met de zonsopgang. Daarom is het eerste gebed in de twee verzen die de tijden van verplichte gebeden informeren het middaggebed.
وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ
“Bid in twee delen van de dag en in tijden van de nacht dicht bij de dag. Omdat goede daden (gebeden) het wangedrag en het kwaad wegnemen. Dit is een herinnering voor degenen die tot bezinning zullen komen.” (Hud, 11/114)
Partij (طرف) betekent een van de delen van iets[2]. “Twee kanten van de dag” betekent twee delen. Zoals te zien is in het onderstaande vers, is het eerste deel om te bidden de middag wanneer de zon naar het westen verschuift. De tweede is de tijd van het middaggebed. Deze twee tijden bestaan in alle culturen.
In de tekst van het vers staat het meervoudswoord zülef (زلف) van zülfe (زلفة), wat “nabijheid” betekent. In het Arabisch geeft het meervoud ten minste drie dingen aan. “Fiلفا من الليل = zulfe van de nacht” in het vers is minstens drie keer van de nacht dicht bij de dag. Dit zijn avond-, avond- (lateavond) en ochtendgebeden die tekenen van de dag dragen.
De nacht is verdeeld in drie; het eerste deel is de tijd van avond- en avondgebeden. Het begint met de zonsondergang van de zon en duurt tot de duisternis volledig valt (tot de zonken van al-leyl). Het tweede deel is de tijd van het tahajjud-gebed, het duurt van ğaseku’l-leyl tot de dageraad van de plaats. Dit wordt het midden van de nacht (نصف اليل) of het midden van de nacht (وسط الليل) genoemd. Het derde deel is de tijd van het ochtendgebed, dat begint met de dageraad van de plaats. Vanaf dit moment beginnen de verboden voor de vasten. Het ochtendgebed wordt uitgevoerd tot de zon opkomt.
Het avondgebed wordt uitgevoerd vanaf zonsondergang tot het verdwijnen van het rood aan de westelijke horizon. Daarna begint de tijd van het avondgebed. Het gaat door totdat de witheid aan de westelijke horizon verdwijnt en het weer helemaal donker wordt. Als het donker wordt, is het eerste deel van de nacht, bijna dag, voorbij.
Abdullah b. Ömer zei dat we op een avond gingen zitten en wachtten op de Boodschapper van Allah, moge Allah’s vrede en zegeningen op hem zijn, voor het avondgebed. Het kwam uit toen een derde van de nacht voorbij was of later. Ik weet niet of hij een baan had of niet. Hij zei: “Wacht je op dit gebed? Als het niet zwaar was voor mijn natie, zou ik ze het op dit uur laten doen.” Toen riep hij de muezzine, hij bracht de kamet[3].
Als het avondgebed (isha) niet zonder duisternis wordt uitgevoerd, zal het voor degenen die naar de moskee komen moeilijk zijn om naar hun huizen terug te keren.
Het tweede couplet over het onderwerp is:
أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآَنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآَنَ الْفجْرِ كَانَ مَشْهُودًا
“Verricht het gebed vanaf het zakken van de zon (naar het westen) tot aan de duisternis van de nacht, en ook op het moment dat het ochtendlicht zich verzamelt en duidelijk zichtbaar wordt. De samenkomst van het ochtendlicht is met het oog waarneembaar.”(Sūrah Al-Isrā, 17:78)
Volgens dit vers is het eerste gebed het middaggebed dat begint met de zon die naar het westen verschuift, dat wil zeggen wanneer de zon door de meridiaan van de plaats waar we zijn gaat. Aangezien het vorige vers het verplicht maakte om twee gebeden uit te voeren voordat de zon ondergaat, is het noodzakelijk om na de middag nog een gebed te verrichten. Dit is de middag tussen ‘s middags en ‘s avonds. Aangezien het teken dat ‘s middags en namiddags scheidt niet duidelijk in de Koran staat, combineerde onze Profeet deze twee gebeden de een na de ander in geval van nood.
Ğasak (غسق) is de tijd waarin de tweede dageraad aanbreekt en de duisternis intenser wordt[65]. Ondertussen is de zon 18 ̊ onder de horizon gevallen, de westelijke horizon is niet anders dan andere horizonten, zijn sterrenhopen ontstaan, het weer is afgekoeld en het midden van de nacht is begonnen.
Als de nacht niet voor het midden van de nacht was afgelopen, zou het moeilijk zijn geweest om na de nacht van de moskee naar huis terug te keren op plaatsen waar de wegen niet verlicht waren. Abdullah b. Umar zei: We gingen op een avond zitten en wachtten op de Boodschapper van Allah, moge Allah’s vrede en zegeningen op hem zijn, voor het avondgebed. Het kwam uit toen een derde van de nacht voorbij was of later. Ik weet niet of hij een baan had of niet. Hij zei: “Wacht je op dit gebed? Als het niet zwaar was voor mijn natie, zou ik ze het op dit uur laten doen.” Toen riep hij de muezzin en bracht de kamet[66].
“De tijd van de avond is tot de duur van de dageraad, en de tijd van de nacht is tot middernacht[67]”.
De echte betekenis van Ğasak is koelte. Op dit uur trekken de wezens zich terug in hun nesten en rusten uit. Deze betekenis van het woord stelt ons in staat om de nacht op witte nachten te bepalen. De zin “Tot de nacht donker wordt” in het couplet toont de tijd van zonsondergang tot de volledige verdwijning van het licht aan de westelijke horizon en de duisternis valt volledig. Dit is de laatste keer van het avondgebed zoals hierboven vermeld. Het is avondgebedstijd, daarvoor. Het teken dat de avond van de avond scheidt, is dat onze Nebi deze twee tijden heeft gecombineerd omdat het niet in de Koran wordt genoemd.
Volgens de grote geleerden van de vier sekten duurt de nachtelijke tijd tot het weer donker wordt. As-Serahsi, een van de Hanafi’s, zegt: “Imam Mohammed zei in al-Kitab dat de nacht tot middernacht is.”[ 4]
Middernacht hier is de tijd van het donker worden van het weer tot de dageraad.
Imam Shafi’i zei: “De laatste keer van zijn nacht is tot het eerste derde deel van de nacht voorbij is. Wanneer dit deel van de nacht voorbijgaat, gaat de tijd van gebed voorbij. Alle vertellingen van de Profeet (vrede zij met hem) laten niets zien, behalve dat de tijd na deze tijd is gekomen.”[ 5]
Volgens zijn zoon Abu’l-Fadl, Ahmed b. Hanbel zei: “Als de dageraad verdwijnt, begint de tijd van de nacht… volgens sommigen is de laatste keer een derde van de nacht en voor anderen is het middernacht.”[ 6]
Deze weergave is hetzelfde als de bovenstaande weergaven. Toen echter de opvatting dat de dag zal beginnen met de dageraad van de kleur wijdverbreid werd onder onze geleerden, werd het concept van drie delen van de nacht onbegrijpelijk.
Ibn al-Qasim zei: We vroegen Imam Malik: “Ze stellen het gebed uit tot een derde van de nacht”; hij veroordeelde sterk en zei alsof: “Ze zouden het moeten doen zoals mensen doen.” Hij leek te tolereren wat mensen deden. Ze voeren het avondgebed uit even nadat de rode dageraad is verdwenen. Hij zei: “De boodschapper van Allah, moge Allah’s vrede en zegeningen op hem zijn, Abu Bakr en Omar hebben niet zo veel uitgesteld.”[ 7]
De geleerden die na deze sekten kwamen, verlengden de tijd van het avondgebed tot het ochtendgebed zonder enig bewijs. Aangezien mensen echter gaan liggen en rusten tussen het avondgebed en het ochtendgebed, mag niemand op dit moment gestoord worden. Allah Almachtige zegt:
“Gelovigen! Met de gevangenen onder je handen moeten je kinderen die de volwassenheidsleeftijd nog niet hebben bereikt, je om toestemming vragen voor het ochtendgebed, wanneer je je kleren uittrekt tijdens de middagrust en wanneer je binnenkomt na het avondgebed. Dit zijn de drie keer dat je naakt kunt zijn. Anders dan deze, is er geen schuld op jou of voor hen. Ze draaien om je heen en jij gaat om hen heen. Dit is hoe Allah Zijn tekenen duidelijk aan je maakt. Allah weet het, hij neemt de juiste beslissingen
Wanneer uw kinderen de volwassen leeftijd bereiken, moeten degenen voor hun (altijd) toestemming vragen. Dit is hoe Allah Zijn tekenen duidelijk aan je maakt. God weet het, Hij neemt de juiste beslissingen.” (Nur 24/58-59)
Onze profeet werd elke nacht wakker nadat hij een beetje had geslapen en voerde het nachtgebed (tahajjud-gebed) uit. Omdat Allah hem het volgende bevel gaf:
وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا
“Als extra taak voor jou, opstaan voor gebed (uit slaap) in een deel van de nacht. Misschien zal uw Heer u tot een zeer goede positie verheffen, Makam-ı Mahmud.” (Isra 17/79)
Iedereen die dit gebed wil, kan een moslim zijn. Er wordt verteld dat onze Profeet zei:
أَفْضَلُ اَلصَّلَاةِ بَعْدَ اَلْفَرِيضَةِ صَلَاةُ اَللَّيْلِ
“Het meest deugdzame gebed na de verplichte gebeden is het nachtgebed.”[ 8]
De tijd van het ochtendgebed begint met een duidelijk beeld dat ontstaat wanneer de lichten aan de horizon wit worden en de lichten aan de horizon intenser worden. Op dit moment wordt begrepen dat de dag nadert. Dit is de derde zulfe. Het gaat door tot de zon opkomt.
In het 78e vers van Isra wordt de ochtendtijd uitgedrukt als de Koran al-fajr. De Koran (قرآن) betekent “verzamelen en verzamelend” in het Arabisch[9]. Het woord قرأت الشيء قرآنا betekent “Ik heb iets verzameld” en “Ik heb het een aan het ander toegevoegd”. قرأت الكتاب قراءة وقرآنا = “Ik heb het boek gelezen”, en dat is het gezegde ook. Omdat lezen woorden aan elkaar toevoegt. De naam van het laatste boek de Koran is omdat het alle verzen verzamelt die samen zijn onthuld. De bijeenkomst in Fajr is de verzameling van lichten van verschillende kleuren en tinten van de zon. Aangezien de bijeenkomst duurt tot de zon opkomt, is dit allemaal de tijd voor een enkel gebed.
In de hadiths van onze Profeet is het eerste gebed het middaggebed en het laatste gebed het ochtendgebed. Volgens Ibn Abbas (r.a) zei de boodschapper van Allah het volgende over gebedstijden:
“Gabrail diende me twee keer als imam naast de Kaaba. In de eerste keer deed hij het middaggebed toen de schaduwen zo lang waren als een schoenband. Toen alles net zo goed als zijn eigen schaduw was, maakte hij de middag. Hij liet het avondgebed uitvoeren op het moment dat de zon onderging en de vastende persoon iftar had. Hij maakte ook de avond op het uur dat de dageraad (rood aan de westelijke horizon) verdween. Hij deed het ochtendgebed op het moment dat de vastenplaats dageraad was en het voor de vasten verboden was om te eten en te drinken.
Toen Gabriël voor de tweede keer imam was, liet hij gistermiddag het middaggebed uitvoeren, toen de schaduw van alles zo lang was als zijn lengte. Hij maakte de middag toen de schaduw van alles twee keer zoveel was als hijzelf. Toen liet hij op de eerste dag het avondgebed uitvoeren. Toen liet hij het avondgebed uitvoeren toen een derde van de nacht voorbij was (حين ذهب ثلث اليل). Hij liet ook het ochtendgebed uitvoeren wanneer de sfeer verlicht was. Toen wendde Gabriël zich tot mij en zei: “O Mohammed, dit is de tijd van aanbidding van de profeten voor uw tijd. De tijd van aanbidding is tussen deze twee tijden. [10]”
Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır
Vertaling: Team Stichting Find Yourself
[1] Het onderwerp van de banen van nacht en dag heeft de uitleg nodig van de relevante tak van de wetenschap. Het is noodzakelijk om je te concentreren op de baan van de zon, maan, nacht en dag en niet te vergeten de baan van de aarde.[2] والطرف، بالتحريك: النالاحية من النواحي والطائفة من الشي، والالجمع أطراف. Lisanu’l-Arabisch
[3] Abu Dawood, salat 7, hadith nr. 420.
[4] Serahsi, Shamsuddin, al-Mebsût, Egypte l324/1906, c. Ik, s. 259
[5] Shafi’i, Muhammad b. Idris, al-Um, Beiroet 1393/1973, c. Ik, s. 74
[6] مسائل الإم ام أحمد رواية ابنه أبي الفضل صالح – (JD 2 / ص 174)
[7] Malik b. Enes (d.179 h.), al-Müdevvene, Dar’ul-kutub’il-ilmiyye, 1415 h./1994m. C. I,s. 156.
[8] Moslim, Siyam 38, Hadith No (1163)
[9] Mekâyîs’ul-luke
[10] Tirmizî, Mevâkît, 1
