Het is voor iedere moslim verplicht om tweemaal per dag en driemaal ’s nachts te bidden. Allah de Almachtige zegt:
وَاقَِمِِ الصَّلٰوةَِ طَرَفَيِِ النَّهَارِِ وَزُلَفًا مِنَِ الَّيْ لِِ انَِِّ الْحَسَنَاتِِ يُذهِْبْنَِ السَّي ـِأَ تِِ ذٰلِكَِ ذِكْرٰىِ لِلذاَّكِر۪ي نَِ
Verricht regelmatig en onafgebroken het gebed gedurende de twee delen van de dag en gedurende de nacht. Want goede daden verwijderen slechte daden. Dit is de juiste kennis die degenen die deze kennis gebruiken, in gedachten moeten houden. (Hud 11/114)
Het woord dat “sectie” betekent, is “zijde (طرف)”. Zijde betekent een van de delen van iets (Lisan’ul Arab). Met ‘twee kanten van de dag’ worden de twee delen bedoeld. Het eerste deel van het gebed vindt plaats op het middaguur, wanneer de zon van het hoogste punt naar het westen beweegt (Isra 17/78). De tweede tijd is het tijdstip voor het namiddaggebed, dat vóór zonsondergang moet worden verricht.
Het woord dat “dichtbijzijnde tijden” betekent is “zülef (زلف)” (Lisan’ül Arabisch), wat het meervoud is van “zülfe (زلفة)” wat “nabijheid” betekent. Omdat de dag uit dag en nacht bestaat, heeft deze nabijheid geen andere betekenis dan de momenten waarop de nacht dicht bij de dag is. Onder nabijheid verstaan we het licht van de dag dat overgaat in de duisternis van de nacht. Tijdens de witte nachten op de polen, wanneer het weer kalmer wordt, is het gemakkelijk te begrijpen dat de tijd voor het avondgebed is aangebroken. En wanneer het weer kouder wordt, is het gemakkelijk te begrijpen dat het bijna dag is en dat de laatste keer dat het nachtgebed plaatsvindt voorbij is. Dit zijn de eerste twee delen van de nacht die dichter bij de dag liggen. Het begin van het derde deel wordt begrepen als de daglichtstralen die de oostelijke horizon bereiken, de kleine sterren in het oosten die verdwijnen en de resulterende temperatuurverandering die de levende wezens in de natuur begint te waarschuwen. Dit is het tijdstip voor de maaltijd voor zonsopgang en de sahur. Het ochtendgebed begint wanneer de zwarte en witte banden die langs de horizon in het oosten lopen, door een lijn van elkaar worden gescheiden en eindigt aan het einde van de nacht.
Het tweede vers dat informatie geeft over de tijden van de verplichte gebeden luidt als volgt:
اقَِمِِ الصَّلٰوةَِ لِدلُُوكِِ الشَّمْسِِ اِلٰى غَسَقِِ الَّيْلِِ وَقرُْاٰنَِ الْفَجْ رِِ انَِِّ قُرْاٰنَِ الْفَجْرِِ كَانَِ مَشْهُوداً
Bid regelmatig en onafgebroken vanaf het moment dat de zon op zijn hoogst staat totdat het donker/koud is in de nacht! En doe dit op het moment dat de lichten die zich langs de oostelijke horizon verspreiden, samenkomen! Aan de oostelijke horizon is een verzameling verspreide lichten zichtbaar. (Isra 17/78)
Volgens dit vers is het eerste gebed van de dag het namiddaggebed. Dit gebed begint zodra de zon het hoogste punt passeert. Het tweede gebed van de dag, het middaggebed, dient vóór het einde van de dag te worden verricht.
Het laatste tijdstip van het middaggebed en het eerste tijdstip van het namiddaggebed worden in de verzen niet vermeld.
In vers 78 van Al-Isra wordt het tijdstip voor het avondgebed niet genoemd, maar er wordt wel uitgelegd dat het nachtgebed wordt uitgevoerd totdat de zonnestralen volledig verdwenen zijn onder de westelijke horizon. In streken waar witte nachten voorkomen, eindigt de nacht. Het is te verwachten dat het weer kouder wordt.
Omdat het avondgebed het eerste gebed van de nacht is, begint de tijd ervan bij het begin van de nacht. De tijd voor het ochtendgebed eindigt met het einde van de nacht.
Het vers dat duidelijk de eerste tijd van de avond en de laatste tijd van de ochtend aangeeft, luidt als volgt:
فَاصْبرِِْ عَلَى مَا يَقُولُونَِ وَسَب حِِْ بِحَمْدِِ رَب كَِِ قَبْلَِ طُلُوعِِ الشَّمْسِِ وَقَبْلَِ الْغرُُوبِِ
“Wees geduldig met wat ze zeggen en verander je standpunt niet. Aanbid je Heer vóór zonsopgang en vóór zonsondergang, want Hij maakt alles mooi.” (Qaf 50/39)
Er is geen enkel vers waarin melding wordt gemaakt van het laatste tijdstip van het avondgebed of het eerste tijdstip van het nachtgebed.
Er is geen verplichte gebedstijd vanaf het laatste Isha-gebed tot aan het ochtendgebed. Om deze reden begint het ochtendgebed, het laatste gebed van de nacht, met Soera Al-Isra 1/78 en Al-Baqarah 2/187. Zoals nauwkeurig bepaald in het vers, begint het met het blote oog dat de witte lijn langs de horizon ziet, boven de zwarte lijn langs de horizon. Dit is ook de tijd om te beginnen met vasten.
Wanneer men deze verzen beschouwt, kan men begrijpen dat het middaggebed en het namiddaggebed eerst kunnen worden verricht, vanaf het begin van het middaggebed tot het einde van het namiddaggebed. Hetzelfde geldt voor het avond- en nachtgebed. Maar zoiets kan niet gebeuren voor het ochtendgebed.
Onze Profeet Mohammed (vrede zij met hem) gaf het goede voorbeeld aan zijn gemeenschap door in Medina de middag- en namiddaggebeden en de avond- en nachtgebeden te combineren. De vertellingen over dit onderwerp luiden als volgt:
Ibn Abbas (ra) zei: “De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) combineerde de middag- en namiddaggebeden en de avond- en nachtgebeden. Er was geen angst noch een reis. [1]”
Ibn Abbas (ra) zei: “De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) bad samen het middag- en namiddaggebed in Medina. Er was geen angst, noch een reis.” Abu’zZubayr, een van de overleveraars van de hadith, zei: Ik vroeg Saîd b. Jubeir: “Waarom heeft hij dit gedaan?” Ik vroeg. Hij zei; Ik vroeg het aan Ibn Abbas, zoals jij het mij vroeg, zei de ridder; Hij wilde niemand uit zijn gemeenschap in de problemen brengen.[2]
Ibn Abbas (moge Allah tevreden met hem zijn) zei: De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) combineerde de middag- en namiddaggebeden en de avond- en nachtgebeden in Medina. Er was geen angst en geen regen.
Een van de overleveraars van de hadith, Vek’i, voegde eraan toe: Ik zei tegen Ibn Abbas; Waarom deed hij dat? Hij zei: Om geen problemen te veroorzaken voor zijn gemeenschap.
Er is ook de volgende overlevering in Abu Muawiyah: Er werd aan Ibn Abbas gevraagd: “Wat was zijn doel hiermee?” Hij zei: “Hij wilde geen problemen veroorzaken voor zijn gemeenschap.”[3]
Amr, Jabir b. Zayd heeft overgeleverd van Ibn Abbas: Ik heb acht rakaat samen gebeden en zeven rakaat samen met de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem). Ik zei tegen Abu’sh-Sha’sa; Ik vermoed dat hij de namiddag heeft uitgesteld en vervroegd. Hij stelde het avondgebed uit en verplaatste het nachtgebed naar voren. “Dat denk ik ook”, zei hij.[4]
Ibn Abbas (moge Allah tevreden met hem zijn) zei: De Profeet (vrede zij met hem) verrichtte zeven en acht gebeden in Medina. Hij combineerde de middag- en namiddaggebeden en de avond- en nachtgebeden [5].
Behalve tijdens het reizen, wanneer de Maghrib- en Isha-gebeden worden gecombineerd, bestaat het gebed uit zeven rakats. Wanneer de middag- en namiddaggebeden worden gecombineerd, bestaat het gebed uit acht rakats.
Abdullah b. Shaqiq zegt: Op een dag hield Abdullah ibn Abbas in de middag een toespraak voor ons. De zon ging onder en de sterren begonnen te verschijnen. Mensen vragen hem; “Gebed! Gebed!” riepen ze. Een man uit Banu Tamim kwam en zei, ernstig en oprecht: “Gebed! Gebed!” (hij zei) Ibn Abbas zei; Ben jij mij iets aan het leren over Sunnah, jij moederloze persoon? Toen vervolgde hij: Ik zag de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) de middag- en namiddaggebeden en de avond- en nachtgebeden combineren. Abdullah zei; Dit vrat aan mij van binnen. Ik ging naar Abu Hurayrah en vroeg; bevestigde zijn woorden.[6]
Een andere overlevering van Ibn Abbas in Sahih Muslim, een van de hadithboeken, luidt als volgt:
“Ten tijde van de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) combineerden we twee gebeden.”[7]
Uit de verzen blijkt dus duidelijk dat het middag- en namiddaggebed en het avond- en nachtgebed samen kunnen worden verricht. In de hadith staat dat Mohammed (vrede zij met hem) deze gebeden in Medina combineerde.
Prof. Dr. Abdulaziz Bayindir
Vertaling: Team Stichting Find Yourself
[1] Muslim, Salat’ul-musâfirîn, hoofdstuk 6, hadith nr. 49-(705)
[2] Muslim, Salat’ul-musâfirîn, hoofdstuk 6, hadith nr. 50-(705)
[3] Muslim, Salat’ul-musâfirîn, hoofdstuk 6, hadith nr. 54-(705)
[4] Muslim, Salat’ul-musâfirîn, hoofdstuk 6, hadith nr. 55-(705)
[5] Muslim, Salat’ul-musafirin, hoofdstuk 6, hadith nr. 56-(705)
[6] Muslim, Salat’ul-musafirin, hoofdstuk 6, hadith nr. 57-(705).
[7] Muslim, Salat’ul-musâfirîn, hoofdstuk 6, hadith nr. 58-(705).
