De mens is een heel belangrijk concept. Het gebed wordt verricht om Allah te gedenken.
Almachtige Allah, Hij gaf Mozes (vrede zij met hem) de volgende opdracht:
إِنَّنِيأَنَااللَّهُلَ َ إِلَهَإِلَّ َّ أَنَافَاعْبُدْنِيو َ أَقِمِالصَّلَ َ ةَلِذِكْر ِ ي
“Ik, ja, Ik ben Allah; er is geen god dan Ik. Aanbid Mij en verricht het gebed ter nagedachtenis aan Mij.” (Taha 20/14)
Het gebod om herinnering te verrichten in het gebed is ons ook gegeven:
فَإِذَاقَضَيْتُمُالصَّلََةَفَاذْكُر ُواْاللّهَقِيَامًاو َقُعُودًاو َ عَلَىجُنُوبِكُمْ
… “Wanneer je bidt, gedenk dan Allah, staand, zittend en liggend op je zij…” (Nisa 4/103)
Omdat het gebed wordt verricht “ter nagedachtenis aan Allah”, is het noodzakelijk om het concept “dhikr“ (herinnering) goed te kennen.
Iets leren door na te denken over de verbanden ervan wordt marifat (vernuft) genoemd[1], en het bewaren van die marifat en het gereed houden voor gebruik of het uitspreken ervan met de tong wordt dhikr (herinnering) genoemd[2].
De eerste bron van zikir (herinnering) is de natuur. De mens legt verbanden tussen stukjes informatie die hij verkrijgt door observaties in de natuur en komt tot herinnering. Enkele relevante verzen zijn als volgt:
لِنُحْيِيَبِهِبَلْدَةًمَّيْتًاو َنُسْقِيَهُمِمَّاخَلَقْنَاأَنْعَامًاو َ أَنَاسِيَّكَثِير ً ا
. و َ هُو َ الَّذِيأَر ْ سَلَ َ لر ِّ يَاحَبُشْر ً ابَيْنَيَدَيْر َحْمَتِهِو َ أَنز َ لْنَامِنَالسَّمَاءمَاءطَهُور ً اAllah zendt de winden als boodschappers van Zijn gunst. Hij laat helder water uit de hemel neerdalen en daarmee brengt Hij een dood land weer tot leven. Wat ze creëerden; om water te leveren aan groot en klein vee en aan veel mensen. Hij verandert het water tussen hen, van de ene staat naar de andere, zodat ze zich iets kunnen herinneren. Maar de meeste mensen verzetten zich tegen alles behalve tegen ondankbaarheid[3]. (Furqan 25/48-50)
De “tezakkur” (verkening) in het vers komt uit het hoofdstuk tefa’ul (تفعُّل). In dit hoofdstuk[4] wordt de betekenis van “tezakur” (verkening)aan het werkwoord gegeven, dat wil zeggen het stap voor stap bereiken van het doel. Om deze reden is één van de betekenissen van tezakkür het stap voor stap bereiken van dhikr (herinnering). Omdat het tijd kost om informatie te verkrijgen door het observeren van natuurlijke gebeurtenissen.
De natuur is de bron van kennis. Dat de Koran een door Allah geopenbaard boek is, kunnen we begrijpen aan de hand van informatie uit de natuur. Deze informatie is zo verenigbaar met de Koran dat Allah de Koran “dhikr” noemde.
“Wij hebben deze vermaning naar u gezonden, zodat u dit volk kunt informeren over wat naar hen is geopenbaard, zodat zij zich dit kunnen herinneren.” (An-Nahl 16/44)
Het woord “tezakkür” (verkener) in vers 50 van Soera Furkan betekent het leggen van een verbinding tussen de dhikr die uit de natuur voortkomt en de Koran. Om die verbinding te maken, moet je zonder emotie denken. Daarom riepen de Boodschappers van Allah de mensen op tot contemplatie. Abraham (vrede zij met hem) zei tegen zijn volk, dat polytheïst was: “Zullen jullie mij niet verkennen?” (An’am 6/80) Vergelijk je mijn woorden niet met de informatie die je hebt en zie je de waarheid niet? zou hij gezegd hebben.
De zikir in de boeken die Allah heeft neergezonden; Omdat het de vragen beantwoordt die de geest van een mens bezighouden, zegt Allah de Almachtige:
أَلََّبِذِكْر ِ اللّهِتَطْمَئِنُّالْقُلُوبُ
Wetend dat harten alleen tot rust komen door het gedenken van Allah. (Ra’d 13/28)
Alle goddelijke boeken verschaffen de mens universele informatie. Die kennis wekt vertrouwen bij de persoon en verbreedt zijn horizon. Dit gevoel komt alleen voor bij degenen die zich aan de juiste informatie houden. Allah de Almachtige zegt:
…إِنَّمَاتُنذِر ُمَنِاتَّبَعَالذِّكْر َ
“Je kunt alleen degenen waarschuwen die deze herinnering volgen…” (Yasin 36/11)
Gehoorzaam de dhikr
Volgens de traditionele opvatting is dhikr; Gebedskralen tellen betekent het herhalen van korte, mooie zinnen zonder na te denken. De woorden “Subhanallah”, “Ik geef mij over aan Allah”, “Alhamdulillah”, “Alleen Allah kan alles goed doen”, “Allahu akbar” en “Allah is de
Allerhoogste” zijn allemaal dhikr als ze worden uitgesproken met de betekenis in gedachten, maar ze vormen slechts een klein onderdeel van dhikr. De dhikr in het vers “Je kunt alleen degenen waarschuwen die deze dhikr volgen” (Yasin 36/11) is de Koran. Om aan zijn eisen te kunnen voldoen, moeten wij weten wat hij van ons wil. Omdat het niet mogelijk is het dag en nacht te reciteren zonder de betekenis ervan te begrijpen, wordt het reciteren ervan niet als “dhikr” beschouwd.
Dhikr in gebed
Omdat het geboden is: “Wanneer je bidt, gedenk dan Allah, staand, zittend en liggend op je zij…” (Nisa 4/103), is er in elk aspect ervan sprake van dhikr. Dit zijn de zijkanten, armen en rug. Tijdens ruku (buigen) en prostratie ligt het lichaam op de zij. Dit vers is ook een uitleg van het gebod: “Vraag een gebed tot Mijn gedachtenis” (Taha 20/14). Om de dhikr beter te begrijpen, moeten we naar het volgende vers kijken:
تَصْنَعُونَ مَايَعْلَمُ و َ اللّ َّ ُ أَكْبَر ُ اللّ َّ ِ و َ لَذِكْر ُ و َ الْمُنكَر ِ الْفَحْشَاء
عَنِ تَنْهَى الصَّلَ َ ةَ إِنَّ الصَّلَ َ ةَ و َ أَقِمِ الْكِتَابِ مِنَ إِلَيْكَ أُوح ِ يَ مَا اتْلُLees met begrip wat aan jou is geopenbaard van dit Boek en verricht het gebed. Het gebed voorkomt alle vormen van onfatsoenlijkheid en kwaad. De herinnering aan Allah (het Boek) is inderdaad de grootste herinnering. Allah weet wat jullie doen. (Ankabut 29/45)
We hebben twee soorten dhikr genoemd; De ene is de dhikr die we uit de natuur krijgen, de andere is het boek van Allah. Er kunnen fouten zitten in de kennis die we uit de natuur halen, dat wil zeggen in de dhikr, maar er staan geen fouten in het boek van Allah. Om deze reden wordt altijd de Koran als uitgangspunt genomen en staat de informatie die daarin staat centraal.
Tijdens het gebed worden de dhikr uit de Koran en de dhikr die daarmee verenigbaar zijn, gereciteerd. Allah heeft in het bijzonder de aandacht gevestigd op het volgende:
و َ لَقَدْآتَيْنَاكَسَبْعًامِنَالْمَثَانِيو َ الْقُر ْ آنَالْعَظِيمَ
“Wij gaven je zeven van die masani en de Edele Koran.” (Hidjr 15/87)
Het is de Soera Fatiha, die zeven verzen bevat, “zeven van de mashani”. Abu Saeed al-Mualla vertelde dat de Boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zij met hem) zei: “Alle lof zij Allah (Soera al-Fatiha) is een Koran die aan mij is gegeven, een van de zeven saheehs en de verhevene.[5] Allah heeft niets dergelijks neergezonden in de Thora of de Bijbel.”[6] Daarom wordt de Fatiha in elke raka’ah gereciteerd. Door vervolgens andere verzen te lezen, wordt de deur geopend naar het lezen van alle dhikr in de Koran.
De dhikr die gereciteerd worden tijdens ruku, prostratie en de afsluitende zitpositie zijn ook
samengesteld uit de Koran. Op een dag kwam er iemand naar de Profeet (vrede zij met hem) en zei:
“Ik kan niets van de Koran leren, leer mij iets om het te vervangen.”
Hij zei ook tegen hem;
“Zeg dit,” zei hij:“Alle lof zij Allah en alle lof zij Allah, er is geen god dan Allah, er is geen grotere macht, er is geen kracht dan Allah.”
“Ik geef mij over aan Allah. Het is alleen aan Allah om alles goed te doen. Er is geen god dan Allah. Allah is de grootste. Een nieuwe staat en macht kunnen alleen bereikt worden met de hulp van Allah.”
De man zei;
“Dit is voor de Almachtige God; is er dan niets voor mij?”
De Boodschapper van Allah zei tegen hem;
“Zeg dit,” zei hij:
“O Allah, schenk mij edelmoedigheid, voorzie mij van levensonderhoud, schenk mij gezondheid en welzijn en toon mij de waarheid.”
Toen de man opstond, zei hij met zijn hand: “Dat is het.” De Boodschapper van Allah zei: “Deze man heeft zijn handen gevuld met goedheid[7].” Om te kunnen spreken van een gebed ‘voor dhikr’, is het nodig dat we de betekenis kennen van de soera’s en gebeden die we reciteren. Anders zouden we deze daad van aanbidding, die onmisbaar is voor moslims ter herinnering aan Allah, niet uitvoeren.
Het gebed dat wordt verricht voor “Dhikr” wordt gezien als het bestuderen van de Koran en als een daad van aanbidding. Alleen dan zal Hij alle vormen van immoraliteit en kwaad kunnen voorkomen.
Conclusie
Het gebed dat wij verrichten is bevolen aan alle boodschappers. Allah de Almachtige zei:
“Hun (de boodschappers) werd alleen bevolen: Wees toegewijd aan Allah, wees Zijn dienaren, verricht regelmatig gebeden en betaal aalmoezen. Dit is de gezonde religie.” (Beyyine 98/5)
Ze baden ieder met hun eigen boek. De boeken werden geopenbaard in de taal van die
gemeenschappen. Allah de Almachtige zei:
Wij stuurden elke boodschapper in de taal van zijn volk, zodat hij het hun duidelijk kon uitleggen. Hierna zal Allah degenen die de fout ingaan, als dwalenden beschouwen en Hij zal degenen accepteren die de leiding op Zijn pad kiezen. Hij is de sterke, hij is degene die de juiste beslissingen neemt. (Abraham 14/4)
Het feit dat de Koran in het Arabisch is, komt dus niet door de deugdelijkheid van de Arabische taal, maar doordat de samenleving waarin de Koran werd geopenbaard Arabisch was. Nu kunt u kiezen of u in uw eigen taal wilt bidden of niet.
Prof. Dr. Abdulaziz Bayindir
Vertaling: Team Stichting Find Yourself
[1] Raghib al-Isfahani, Curriculum, (Bewerkt door: Safvan Adnan Dawudi), Damascus en Beiroet, 1412/1992, onder art.
[2] Curriculum, kunst.
[3] In deze verzen wordt de kunst van het complimenteren gebruikt. Een compliment is een verschuiving van de derde persoon naar de eerste en tweede persoon. Omdat er in het Turks geen dergelijke uitdrukking bestaat, werd de vertaling gemaakt zonder deze kunst te vermelden.
[4] In het Arabisch worden werkwoordsvormen bab genoemd.
[5] Bukhari, Tafsir, 1; Nesai, Iftitah, 26.
[6] Tirmidhi, Fada’il’ul-Qur’an, 1.
[7] Abu Dawud, Salah 139, (832); babu ma yucziu’l-ummiyye ve’l-a’cemiyye min’el-kıra
